De centrale en bepalende handeling van een Dharma-beoefenaar (boeddhist) is het Voor Toevlucht Gaan tot de Drie Juwelen, de Boeddha, Dharma en Sangha.
Dit wil zeggen dat deze centraal geplaatst worden in iemands leven, in iemands zingeving, en dat deze drie kostbaarheden de leidraad vormen om een vrij en gelukkig mens te worden.
Voor Toevlucht Gaan tot de Boeddha betekent dat je de Boeddha als ultieme leraar en spiritueel voorbeeld ziet en dat je het op je neemt jezelf erin te trainen ook ontwaakt te worden als mens voor het welzijn van alle levende wezens. Het betekent dat je ernaar streeft iemand te worden die de aard van de realiteit doorziet en tenvolle en spontaan in overeenstemming met deze visie leeft. Het betekent dat je de Boeddha als lichtend voorbeeld neemt om te leven in overeenstemming met de werkelijkheid, in overeenstemming met wat echt is en wérkt, en niet volgens schijnbaar veilige en schijnbaar comfortabele en geborgen toevluchten zoals werk, verzamelen van geld, romantische relaties, exotische reizen, lekker eten ..Dit zijn slechts zandkastelen die de mens niet voorzien van een bevrijdend en gelukkig leven. De richtlijnen van de Boeddha en zijn voorbeeld hebben wel het potentieel hiertoe..
De Dharma
Dharma is een woord met vele betekenissen. Eerst en vooral slaat het op de werkelijkheid die de Boeddha begreep zoals ervaren door een Ontwaakte geest. Daarnaast omvat het ook de boeddhistische onderrichtingen die de werkelijkheid in taal en concepten communiceren. Dharma slaat ook op het gehele corpus van geschriften die gezien worden als de boeddhistische canon. Hiertoe behoren verslagen over het leven van de Boeddha (de Pali Canon), geschriften van latere datum en het geschreven onderricht van degenen die Ontwaken realiseerden door de eeuwen heen. De hele canon is zeer omvangrijk en van een ongeziene rijkdom. Het Dhammapada, het Diamantsoetra, het Tibetaans Dodenboek zijn maar enkele voorbeelden.
Dharma staat ook voor de beoefeningen die beschreven worden in de geschriften. Ondanks een uitgebreide literatuur is boeddhisme essentieel heel eenvoudig: het gaat over de juiste middelen gebruiken om jezelf te transformeren. Eén manier om dit uit te drukken is: leren het goede doen, stoppen met het slechte doen, het hart zuiveren (Dhammapada). De Dharma als Toevlucht gaat over het onderricht zien als de best mogelijke gids naar de werkelijkheid en jezelf engageren dit daadwerkelijk te beoefenen. Dit onderricht beklemtoont het ontwikkelen van gewaarzijn en vriendelijkheid, het onderzoeken van onze handelingen in het kader van onze ethische waarden en zien hoe onze gedachten onze levens conditioneren. Dit proces van ontwikkelen en onderzoeken wordt gekleurd door de grote boeddhistische kwaliteiten van helderheid en mededogen.
Met de Sangha als Toevlucht wordt bedoeld alle mannen en vrouwen die in het verleden transcendentaal inzicht hebben bereikt. Alleen op hen kan men volledig vertrouwen als onfeilbare bronnen om als voorbeeld te dienen en begeleiding te geven, omdat ze de dingen gezien hebben zoals ze werkelijk zijn. De Sangha als toevlucht kan niet geïdentificeerd worden met welk menselijk instituut dan ook noch met een bepaalde school of traditie. Door voor Toevlucht te gaan naar de Sangha als gemeenschap van mensen die transcendentaal inzicht hebben bereikt (de Bodhisattva of Arya Sangha):
Putten we uit de begeleiding en het voorbeeld van die mannen en vrouwen;
Putten we er vertrouwen uit dat de Dharma als Pad werkelijk tot Bevrijding leidt omdat er mensen zijn die het Pad bewandeld hebben en het doel ervan gerealiseerd hebben
Ontlenen we inspiratie om de ideale en harmonische maatschappij te creëren waar de Sangha symbool voor staat - een voorbeeld voor menselijk collectief leven. Deze Sangha is onze Toevlucht.
Maar we hebben ook Sangha nodig in meer directe zin, metgezellen op het Pad die ons in elk stadium kunnen aanmoedigen en helpen. Sangha geeft morele ondersteuning en is tegelijk ook een van de belangrijkste gebieden voor beoefening. Sangha is een oefening in inzicht! Door Sangha te oefenen creëren we condities waarin we elkaar kunnen spiegelen op constructieve wijze. Onvaardige handelingen worden in vraag gesteld en onder ogen gezien - het is een collectieve verdieping van samen de Dharma te beoefenen. Bovendien geeft de Sangha ook een richtsnoer hoe mensen op een vriendelijke, emotioneel positieve manier kunnen communiceren zonder wrijvingen uit de weg te gaan en een context om samen diepgaande ethische en spirituele waarden te belichamen met vallen en opstaan. Sangha en spirituele vriendschap worden dan ook sterk beklemtoond in Triratna.
