Het kartel heeft als doel het weten te laten circuleren op een niet-hiërarchische manier, doordat iedereen naast elkaar, elk vanuit zijn singuliere verhouding tot dat weten, samenwerkt. Het kartel is in essentie anti-didactisch.
Over de jaren heen zijn ook andere vormen van kartel dan het ‘klassieke’ kartel (4+1 leden die gedurende een of twee jaar samenkomen) ontstaan. Zowel het aantal leden als frequentie en duur van het samenwerken kunnen sterk variëren. Het principe van voldoende permutatie blijft echter een cruciaal principe, ook vandaag. De principes van het kartel zijn immers belangrijker dan de regels ervan.
Ook zijn er internationaal samengestelde kartels, die digitaal verlopen (zie ‘e-kartels’).
‘The cartel never interested me other than of the purpose of knowledge.’ – Miller, J.A.[1]
Toen Lacan zijn School in 1964 oprichtte, bedacht hij het concept van het ‘Kartel’. Voor Lacan vormt het kartel de basisstructuur van zijn school en betreft het één van de fundamenten van de vorming van een psychoanalyticus. Hij stelde: "Voor het uitvoeren van het werk, zullen we het principe aannemen van een uitwerking ondersteund in een kleine groep, elk bestaande uit minstens drie personen, hoogstens vijf, vier is de juiste maat. Plus één, belast met de selectie, de discussie en de beslissing over de afhandeling van het werk van elk individu."[2]
In elke Lacaniaanse School, dus ook in de NLS en respectievelijk de Kring voor Psychoanalyse, is dat kartel nog steeds een belangrijk werkinstrument. Het is de bedoeling is dat in een School iedereen met verschillende anderen samenwerkt rond verschillende onderwerpen: thema’s of vragen die een kartelisant interesseren. Die anderen hoeven overigens niet noodzakelijk alleen maar leden van de Kring of van de School te zijn. Het kartel heeft als doel het weten te laten circuleren op een niet-hiërarchische manier, doordat iedereen naast elkaar, elk vanuit zijn singuliere verhouding tot dat weten, samenwerkt. Het kartel is in essentie anti-didactisch, maar niettemin vormend, door het spreken dat circuleert. Dit is ook de reden waarom voorafgaande kennis rond een onderwerp niet noodzakelijk is om toe te treden tot een kartel. Het gaat veel meer over een verlangen zich te willen vormen in een onderwerp.
Vanuit deze samenwerking, vertrekkende vanuit de vraag van elkéén, kunnen kartelproducten ontstaan. Een kartellid kan naar buiten komen met een individueel product, een vorm van antwoord op het de vraag of onderwerp dat bij het begin werd bepaald en dit presenteren aan de werkgemeenschap.
Deze kartelproducten kunnen op verschillende manieren de wereld in gestuurd worden. Zo worden er kartelproduchten gepubliceerd in Kring Online, de 4+1 nieuwsbrief van de NLS, maar er zijn ook kartels die hun werk presenteren op specifieke avonden. Herinner u bijvoorbeeld de avond rond ‘Melancholie’ van afgelopen werkjaar, of ‘Soirée Kartel’. Dit jaar voorziet de Kring voor Psychoanalyse sinds lange tijd opnieuw een Interkarteldag[3]. Op deze dag kan elkeen die in het huidig werkjaar in een kartel zat diens werk presenteren, dit om daarover in dialoog te gaan. Telkens blijkt dat dit voor kartelissanten zeer vormende momenten zijn!
Dit werkjaar is het thema van het NLS Congres: ‘Kliniek van de Blik’. Er is de uitnodiging van de NLS om rond dit thema te werken. Een eerste aanzet hiervoor is het argument van Daniel Roy, dat meteen verschillende klinische perspectieven naar voor schuift waar men rond kan werken. Zo haalt hij de kliniek van de blik aan in het fantasme. De lessenreeks van Miller ‘Du symptôme au fantasme et retour’ is een interessant seminarie om hierrond aan het werk te gaan of het seminarie ‘Les Divins Details’ over de goddelijke details in het liefdesleven, waar de blik vanzelfsprekend in aanwezig is! Andere klinische vragen betreffen de verhouding van de blik tot het psychosomatische fenomeen, of het object-blik als terugkeer in het reële. De tekst Biologie Lacanienne, maar ook het 10e en 11e seminarie vormen een ingangspoort in deze thema’s. Allemaal mogelijke ingangspoorten om het thema van de NLS te benaderen, elk vanuit specifieke vragen! Voor diegene die een uitgebreide literatuurlijst zoeken rond het thema van de blik verwijzen we graag naar de ‘biblioregard[4]’ naar aanleiding van het ECF congres over het object van de blik. In de komende maanden zullen nog andere referentieteksten verschijnen op de website van het NLS-congres en de website van De Kring.
Niet alleen het thema van de NLS kan een insteek zijn voor een kartel. Vorig jaar verscheen bij Seuil het 14e Seminarie van Lacan: ‘Logique du Fantasme’, maar vanuit de Kring ook de vertaling van de lessenreeks van Gil Caroz: De obsessioneel en zijn ontwaken; Via Lacan 8: Fixatie, Herhaling, Verslaving; De vertaling van Lacan zijn ‘over een kwestie die aan elke mogelijke behandeling van de psychose voorafgaat’. Verschillende publicaties die de moeite waard zijn om in kartel te lezen!
Een kartel kan verder ook nog ontstaan vanuit specifieke vragen, die vaak voortkomen uit klinische vraagstukken, waar elk kartellid zijn eigen antwoorden kan op formuleren: hoe werken met psychose? Wat is autisme vanuit een Lacaniaans Perspectief? Hoe gender denker? Wat is de richting van een kuur?
U merkt, er valt veel te kartellen en bij deze dus ook een oproep aan de slag te gaan!
Zoekt u kartelgenoten? Wilt u rond een bepaalde thema aan de slag gaan? Dan kan u dat steeds laten weten aan de kartelverantwoordelijke van de kring (dries.dulsster@gmail.com) en we kunnen een zoekertje plaatsen op de facebookpagina van de Kring of u in contact brengen met anderen die rond hetzelfde thema willen werken. Zit u al in een kartel? Laat het ons gerust weten! Zo kan je een kartel ‘declareren’. Het is een manier van je in te schrijven in de werkgemeenschap van de Kring en te kennen te geven aan deze gemeenschap dat je rond een bepaald thema aan het werk bent.
Vanuit het bureau hopen we in ieder geval dat er verschillende kartels zijn die samen met ons willen toewerken naar de interkarteldag de we eind juni 2024 zullen organiseren!
[1] Miller, J.-A. (2018 [1986]). Five Variations on the Theme of Provoked Elaboration. 4+one (5).
The NLS cartels’ Newsletter. (Miller 2018 [1986])
[2] Lacan, J. (2001 [1964]). Acte de Fondation. Autres Ecrits. Seuil. Paris. p 229-242.
[3] Deze gaat door op 22 juni 2024 in het Hof van Watervliet te Brugge (in tegenstelling tot eerdere aankondigingen)