E-kartels
Iedereen kan zich aansluiten bij een digitaal kartel, waarbij de uitwisseling niet in vivo, maar via e-mail of Skype gebeurt. Hieronder vind je een getuigenis over het werken in een dergelijk e-kartel. Indien je geïnteresseerd bent, kan je de kartelverantwoordelijke van de NLS contacteren: frangiadaki@icloud.com
Digitale kartels : wat ? waarom ? hoe !?
Vic Everaert
Het kartel, één van de instrumenten binnen een psychoanalytische School om in een kleine groep iets van de psychoanalytische theorie door te werken, uit te wisselen, in vraag te stellen, toe te passen, te ontdekken,… kent sinds enkele jaren een moderne digitale variant
Het ontstaan van het digitaal kartel van de NLS gaat een klein decennium terug en ontstond vanuit de wens om over de landsgrenzen heen te werken rond teksten die geschreven worden in functie van de jaarlijkse congressen. Ondertussen vormt het digitaal kartel een aanbod waarvoor eenieder die zin heeft om met enkele (al dan niet verre) collega’s of geïnteresseerden samen te werken, zich kan engageren. Wat het thema betreft, vormt het jaarlijkse werkthema een oriëntatiepunt, waarbij de invalshoek de keuze van de deelnemers zelf is.
Hoe gaat dit in zijn werk?
Alles start met een mail naar de kartelverantwoordelijke van de NLS waarin je jouw engagement kenbaar maakt, eventueel aangevuld met de invalshoek van waaruit je wenst te werken (casusmateriaal, een seminarie, specifieke teksten, een onderwerp dat je in verband wenst te brengen met het jaarthema, …). De kartelverantwoordelijke bundelt de aanvragen en doet een suggestie van namen en emailadressen van mensen die een groepje kunnen vormen. Dan start de blind date. Wie is wie? En een eerste aanzet om de invalshoek te bepalen wordt genomen. Wie wil waarrond werken? En hoe? Als je hierin problemen ondervindt kan je altijd terecht bij de vice-voorzitter en kartelverantwoordelijke van de Kring.
Ook belangrijk is het kiezen van een plus-un en eventueel het in herinnering brengen van wat van hem of haar verwacht wordt. Mijn eigen ervaring in een digitaal kartel heeft me geleerd dat de discussie omtrent het belang van een plus-un haar vruchten afgeworpen heeft doorheen het proces dat er op gevolgd is. Plus-un werd uiteindelijk diegene die er voor koos om geen te becommentariëren tekst (zie verder) te schrijven maar het werk van de andere vier deelnemers zijn gang te laten gaan en waar nodig of wenselijk in te grijpen, aan te vullen, samen te vatten, stil te leggen of … op te roepen om het werk opnieuw aan te vatten aangezien de klassieke planning (waar en wanneer komen we samen?) niet van tel is binnen een dergelijke digitale onderneming.
Op welke punten verschilt het digitaal kartel van zijn klassieke vorm?
Is het dat, het feit dat men niet start met een gepubliceerde tekst of een seminarie te lezen, maar dat men onmiddellijk zelf aan het schrijven gaat, dat het grote verschil uitmaakt met hoe er klassiek binnen een kartel gewerkt wordt? Eerst en vooral is het niet per se zo dat er in elk digitaal kartel gestart wordt met een eigen product van één van de deelnemers. Het vormt een optie, maar men kan eveneens starten vanuit één tekst die iedereen leest. Vergelijkt men het opzet met het klassieke kartel, dan is er eerder een gelijkenis met wat het werk an sich betreft. Niemand komt onvoorbereid naar een samenkomst. Er gaat steeds een lezing aan vooraf en zoals we weten vormt die lezing een eerste commentaar, los van het feit of die nu geschreven en uitgewisseld dan wel besproken wordt. Lezen is immers reeds construeren, interpreteren.
Men zou kunnen opwerpen: ‘Goed, maar ontmoeten doet men elkaar niet. Dat vormt toch een cruciaal verschil? Analyses verlopen toch evenmin over Skype of per mail?’. Dat klopt, maar dekt de lading ook weer niet volledig wanneer het over het beoogde werk binnen een kartel gaat. Het weten dat zich doorheen een kartel laat uitwisselen en zich zo laat bewerken, is van een andere orde dan het weten dat doorheen een analyse verworven wordt. Schrijven naar elkaar, vanuit de wetenschap dat sommigen van het kartel elkaar (op het eerstvolgende congres) zullen ontmoeten én met de bedoeling om doorheen de samenwerking naar een individueel product toe te werken, kan in ieder geval zijn effecten hebben, zelfs al werd er nooit met anderen gesproken. Een geschreven commentaar kan een bepaalde kwestie raken, openen, of in vraag stellen. Een digitaal kartel kan met andere woorden een alternatief vormen voor het gangbare universitaire en wetenschappelijke discours. En voor wie ‘digitaal’ al te vlug zou gaan associëren met Wiki, Google, de e-mailstortvloed en dergelijke meer: een digitaal kartel is een geadresseerde correspondentie die in een besloten groep en volgens een eigen tempo rond een specifieke vraag draait. In die zin heeft deze werkvorm niets te maken met het onbegrensde en solitaire karakter van de digitale snelweg.
Een ander verschil is, zoals ik reeds zei, dat het niet de deelnemers zijn die elkaar kiezen, maar de kartelverantwoordelijke die de groep samen stelt. Waartegenover echter de oriëntatie staat, het jaarlijkse werkthema dat de spil vormt waar het werk rond draait, wat eveneens de overdracht naar de werkgemeenschap kan stimuleren, los van de vraag met wie men aan de slag gaat.
We zouden nog even verder kunnen gaan in het zoeken naar imaginaire verschillen met de klassieke vorm van het kartel maar voor wie het nog niet duidelijk zou zijn: de digitale kartels werken. De vorm is ondergeschikt aan de investering, de vraag waarmee de deelnemer aan een dergelijk project start.
Deze kartels kunnen een fantastisch middel vormen om onszelf en de psychoanalyse van onder de kerktoren te halen, haar te bestuderen en levendig te houden.
Herwerking voor de website van de Kring van een presentatie, gebracht op de tweede Kartelontmoeting van de Kring te Brugge, 13 juni 2015.