Home
Activiteiten van de Sectorale Pijler
Jaarverslag Construcity | 2022
Sectorale monitoring
Sectorale monitoring draagt bij aan de algemene strategie van de POW doordat het ons in staat stelt de uitdagingen in verband met de ontwikkeling van de sector in Brussel beter te begrijpen en erop te anticiperen.
Wij richten ons voornamelijk op de uitdagingen en de impact op het vlak van:
- het milieu
- de technologische ontwikkeling
- veiligheid en welzijn
Overeenkomstig artikel 4 van de sectorale kaderovereenkomst 2018 werkt de POW Construcity.brussels op verschillende manieren mee aan de sectorale monitoring. Zij zorgt met name voor:
- de sociaal-economische monitoring van de Brusselse sector
- de opvolging van de ontwikkeling van de werkgelegenheid
- de opvolging van de technologische en andere ontwikkelingen in de sector, de beroepen en de vereiste competenties;
- de opvolging van knelpuntfuncties en tekorten aan arbeidskrachten
- de opvolging van de behoeften inzake competenties
- de opvolging van het percentage kmo's en starters in de sector
- de risicoanalyse
De vzw Construcity.brussels gebruikt verschillende middelen (lezingen, seminars, conferenties, contacten met andere organisaties enz.) om documentatie en informatie te verzamelen over deze zaken en zet acties en instanties op om deze informatie te monitoren.
Onder de partnerorganisaties leveren Buildwise, Embuild brussels, de studiedienst van Constructiv, View.brussels en de Instance Bassin van de Franstalige scholen van Brussel belangrijke gegevens en informatie om de acties te bepalen.
Andere informatieorganen worden rechtstreeks door Construcity.brussels beheerd, zoals de verschillende thematische technische groepen, de pool van opleiders en het netwerk van operatoren.
De POW werkte mee aan de sectorale rondetafel over het tekort aan arbeidskrachten en de alliantie Renolution. Deze twee initiatieven werden omgezet in concrete projecten die dankzij onze flexibiliteit onmiddellijk konden worden uitgevoerd of vanaf 2023 zullen worden uitgevoerd.
Wij zetten ons in voor het beheer van de Workshop Opleiding-Werk van Renolution om de maatschappelijke en ecologische veranderingen waaraan de bouw bijdraagt, te ondersteunen. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is meer dan de helft van alle broeikasgassen afkomstig van het energieverbruik van gebouwen. De meeste gebouwen in Brussel dateren van vóór 1960 en verbruiken verhoudingsgewijs meer energie dan die in andere Europese landen; een derde ervan is helemaal niet geïsoleerd. De renovatiestrategie van de regering, waarvan Alliantie Renolution een van de speerpunten is, streeft ernaar dat uiterlijk tegen 2050 het gemiddelde EPB-niveau van de gebouwen in Brussel C+ zal zijn (100kWh/m²/jaar), terwijl het momenteel naar schatting tussen D en G ligt (gemiddeld verbruik te delen door 3).
Renolution heeft tot doel de broeikasgassen te verminderen om tegemoet te komen aan de klimaatuitdaging (bijdragen aan de nationale en Europese beloften om tegen 2050 in de buurt te komen van koolstofneutraliteit) en tegelijk het wooncomfort te verbeteren en de energiekosten van de Brusselaars te verlagen. Dit houdt in dat de renovatie van onze gebouwen moet worden versneld, wat voor de sector ondernemings- en tewerkstellingskansen oplevert (studie Leefmilieu Brussel 04/2021 = 8.000 directe, indirecte, lokale en duurzame banen).
Tot slot werkt de POW o.a. via de portefeuille "OISP@bruxelles" ook nauw samen met de OISP's om te helpen het opleidingsaanbod te ontwikkelen en te ondersteunen naargelang de sectorale behoeften.
Acties
Wat acties betreft, werkt de vzw Construcity rond vier grote krachtlijnen:
- Het opstellen van een monitoringverslag over een bepaald onderwerp in samenwerking met view.brussels.
- Het organiseren van thematische werkgroepen over uitdagingen van de bouwsector in Brussel.
- Het organiseren van 4 thematische WG in het kader van de gewestelijke renovatiestrategie: Renolution. De sectorale ronde tafel over het tekort aan arbeidskrachten.
Dit werkt mondt uit in de ontwikkeling van technisch pedagogisch materiaal, nieuwe opleidingsonderwerpen en andere acties die gedragen worden in de verschillende pijlers van de POW.
Voorbereiding van de monitoringstudie 2023 over de impact van digitale hulpmiddelen bij renovatiewerkzaamheden in Brussel
De aanwezigheid van digitale hulpmiddelen in de bouwsector neemt elk jaar toe. Maar welke hulpmiddelen hebben een reële impact op de bouwplaatsen in Brussel? Het antwoord op deze vraag is nog onduidelijk en de gebruiksgraad van deze technologieën is nog laag, vooral bij kleinere bedrijven.
Met zijn hoge bebouwingsdichtheid, zijn oude gebouwen en lage graad van nieuwbouw, maakt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een aparte evolutie door op het vlak van digitale technologie. In tegenstelling tot de typische ontwikkelingen bij grote bouwwerven, zullen de Brusselse kmo's hun toevlucht moeten zoeken bij specifieke hulpmiddelen voor de verschillende fasen van hun projecten.
Deze studie zal zich vooral focussen op het gebruik van digitale technologie voor renovatie, enerzijds omdat dit het overgrote deel van de werkzaamheden uitmaakt in Brussel, maar ook en vooral om de Renolution-dynamiek te ondersteunen.
In 2022 startte een voorbereidend onderzoek naar de digitale kloof bij de werknemers in de sector, wat hun toegang tot werk en samenwerking binnen de bedrijven betreft. Construcity deed een beroep op zijn partners (Bruxelles Formation, Technisch Comité Renolution, Constructiv, Views.brussels) om dit onderwerp uit te spitten alvorens een opdracht te starten. Maar het vraagstuk van de digitale kloof in de bouwsector is nog niet ten gronde aangepakt. De enige reactie kwam van Volta, die aangaf dat het gebruik van smartphones als een noodzaak werd beschouwd bij de bedrijven in hun sector.
Het doel van dit voorbereidend werk was twee belangrijke aspecten te bekijken om richting te geven aan de studie van 2023:
- de impact van digitale technologie op de tewerkstelling (online werkaanbiedingen vinden en erop reageren bijvoorbeeld);
- de impact van digitale technologie op het werk op de bouwplaats en het dagelijks beheer van de samenwerking tussen de werknemers, het bedrijf en de teams (bijvoorbeeld gebruik van elementaire kantoorsoftware, communicatie via e-mail, lezen van virtuele plannen, gebruik van een smartphone/tablet).
De resultaten van deze 'steekproef' zullen half januari 2023 beschikbaar zijn.
In juli 2022 publiceerde Constructiv een studie over "de digitalisering van de sector". Er werden met name vijf cruciale doelen vastgesteld:
Bepalen welke trends op het vlak van de digitalisering relevant zijn voor de bouwsector met een horizon van 10 jaar (2030);
Het effect van deze trends op de benodigde competenties en verantwoordelijkheden in de bouwsector beoordelen;
Nagaan welke nieuwe competenties de bestaande profielen zullen moeten verwerven om de uitdagingen van de digitalisering in de bouwsector aan te gaan;
Beoordelen welke nieuwe beroepsprofielen er eventueel nodig zullen zijn om de uitdagingen van de digitalisering in de bouwsector binnen de gekozen tijdshorizon aan te gaan;
Inschatten welke aanpassingen daar eventueel zouden kunnen voortvloeien wat het opleidingsaanbod betreft dat door de verschillende opleidingsactoren wordt aangeboden aan de bouwsector.
De studie die in 2023 wordt opgezet door Construcity.brussels, zal ervoor zorgen dat de acties die moeten worden uitgevoerd op het vlak van verwerving van competenties worden afgestemd per doelgroep en per soort functie in de bedrijven, teneinde opleidingen en promotieacties te ontwikkelen met het oog op een duurzame inschakeling in de bouwsector. Het bestek zal in januari 2023 worden gelanceerd en zal gebaseerd zijn op het werk van Constructiv en de resultaten van de studie van 2022.
Het doel van de studie is ook na te gaan welke pedagogische hulpmiddelen en uitrusting nodig zullen zijn om de invoering van deze nieuwe technologieën te bevorderen. Het uiteindelijke doel hierbij is altijd de renovatie en verbetering van gebouwen in Brussel te vergemakkelijken.
Tot slot is het gebruik van digitale hulpmiddelen aantrekkelijk voor potentiële toekomstige werknemers in de sector die gek zijn op nieuwe technologieën om bepaalde taken zo gemakkelijk mogelijk te maken (bijvoorbeeld het gebruik van drones om gebreken op te sporen, 3D-scans om metingen te verrichten, makkelijker delen van IOT-apparatuur enz.).
Een eerste opdracht om dit thema uit te spitten, werd in december 2021 toevertrouwd aan Atelier Moneo, waaruit 5 veelbelovende hulpmiddelen naar voren kwamen:
- 3D-scan en fotogrammetrie
- Internet of things
- Robotisering
- Drones
- BIM
Deze thema's werden in 2022 uitgewerkt in het nieuwe digitale opleidingstraject: Digital Retrofit (digital-retrofit.be)
Analyse van de arbeidsmarkt en ontwikkelingen in de sector
We verzamelen de gegevens en studies van de verschillende partners en wisselen deze uit binnen de netwerken die we beheren:
- Netwerk van opleidingsoperatoren voor duurzaam bouwen
- Netwerk van inschakelingsoperatoren
- Netwerk van opleidingsoperatoren
- Werkgroepen van de workshop Werk-Opleiding van Renolution
Wij verwerken hierin ook de feedback van onze talrijke institutionele partners, de studiedienst van Contructiv, Embuild en Instance Bassins.
Gerichte studies en analyses
Om iets te doen aan het tekort aan arbeidskrachten in bepaalde kritieke functies in de bouw (met name ruwbouw, dakbedekking en speciale technieken) wil Construcity een analyse maken van de vaardigheden die uit andere beroepen kunnen worden overgedragen.
Het specifieke doel van deze actie is werkzoekenden te helpen bij het vinden van een nieuwe loopbaan binnen de sector zelf door een specifiek actieplan voor te stellen op basis van de in andere beroepen verworven vaardigheden.
Intern en door de leden van de POW uitgesproken behoeften (ontwikkeling van hulpmiddelen, opleidinge, aanbevelingen, verzoeken enz.)
De meest voor de hand liggende vraag van de pool is de noodzaak om de kennis van de sector van de nieuwe adviseurs die bij de POW aan de slag gaan, bij te werken.
Aan dit verzoek wordt geleidelijk tegemoetgekomen door middel van informatiesessies tijdens plenaire vergaderingen. We hebben al kennismakingsbijeenkomsten georganiseerd tussen de pijlers en partnerorganisaties, deelgenomen aan het 'fresque du climat' om het personeel toe te rusten voor de gewestelijke en internationale milieu-uitdagingen, en werkplaatsen bezocht.
Comités van experts
Technische groepen Akoestiek & Renovatie
Construcity.brussels beheert technische groepen (TG's) die experts uit verschillende vakgebieden samenbrengen rond twee thema's: akoestiek en renovatie.
Deze WG's brengen ondernemers, experts, onderzoekers, docenten, sectorale organismen en overheden samen om acties uit te werken voor de beoogde thema's. De twee WG's bieden de partners de mogelijkheid projecten van uiteenlopende aard voor te stellen om technische expertise op te bouwen en eventueel de opleidingen en pedagogische hulpmiddelen verder te ontwikkelen.
De WG Akoestiek heeft gewerkt aan de ontwikkeling van een databank van akoestische werkzaamheden en aan de uitvoering van tests om de technische resultaten van uitvoeringsoplossingen te beoordelen. Het doel hiervan is betere keuzes te kunnen maken naargelang de omstandigheden.
De WG heeft ook een actieve rol gespeeld bij de uitvoering van de interactieve technische opleiding over akoestiek, door haar bijdrage aan zowel het ontwerp als de levering van bepaalde modules.
Databank akoestiek:
Bij de uitvoering van akoestische tests op verticale wanden en vloeren, uitgevoerd door de technische groep akoestiek, kwam de noodzaak aan het licht gebracht om een efficiëntere tool voor de gegevensinvoer te ontwikkelen dan de tot nu toe gebruikte Excel-bestanden.
Met de hulp van een externe ontwikkelaar hebben de TG Akoestiek en Construcity.brussels een dergelijke tool "Mobile First" ontwikkeld die zowel op pc als smartphone toegankelijk is. Deze tool maakt het mogelijk om snel de locaties, wanden en tests van de inspectiebezoeken in te voeren.
De tool is beschikbaar op het adres https://acoustic-2.web.app/
De WG Renovatie daarentegen werd in 2022 niet opnieuw opgestart. Zij werd vervangen door de WG's RENOLUTION over complementaire thema's, die evenveel mogelijkheden bieden.
De WG Renovatie zal in 2023 opnieuw worden opgestart als dat nodig is om bepaalde acties voort te zetten, afhankelijk van RENOLUTION.
De Werkgroepen RENOLUTION
Construcity leidt het werk van de workshop Werk-Opleiding van de alliantie RENOLUTION : Renolution ! | Renolution
De leden van de workshop Werk-Opleiding komen sinds maart 2022 bijeen in 4 thematische werkgroepen. Na verschillende vergaderingen om concrete voorstellen voor actie uit te werken, kwam in september 2022 een transversale werkgroep bijeen om de balans op te maken.
Tijdens deze transversale WG werd een nieuwe operationele typologie gepresenteerd. De acties zijn nu onderverdeeld in 5 thematische clusters waarin de doelgroepen elkaar kruisen:
- Communicatie/Sensibilisering
- Objectivering/Monitoring
- Ontwikkeling van competenties
- Regelgeving/wetgeving/politiek
- Bevordering van de werkgelegenheid
We wijzen erop dat veel van de in de clusters voorgestelde acties al lopen sinds 2022 en/of in 2023 zullen beginnen te lopen als onderdeel van de acties van de POW en haar partners of via de projectoproep Renolab ID, met de POW als winnaar met 2 veelbelovende projecten: RENOLAB.ID | Renolution
Begin 2023 komen de actoren van de WG opnieuw samen om de prioritaire acties voor het hele jaar vast te stellen en de acties voor de komende jaren voor te bereiden.
Uitrustingsbehoeften in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Wij hebben geen toegang tot het kadaster van de Gemeenschap Wallonië-Brussel in verband met de uitrusting en ook bij de opleidingsactoren bestaat een dergelijk kadaster niet.
Bij gebrek aan dit kadaster baseren wij ons voor het bepalen van de uitrustingsbehoeften op:
- de begeleiding door BRC Bouw in het kader van de krachtlijn duurzaam bouwen van de AWL voor de projectoproep van minister Cerexhe, die in 2011 investeerde in schoolmateriaal
- de uitrusting van 2 CTA's (technologiecentra) in het BHG voor bouwgerelateerde beroepen: Arts et Métiers en Institut Notre-Dame
- de specifieke context van de bouwopleidingen in het BHG (zie inleiding) en de ontwikkelingen in de sector, die wijzen op een ontwikkelingsbehoefte volgens 3 krachtlijnen:
- veiligheid en welzijn
- ecologisch bouwen en circulaire economie
- technologische ontwikkelingen
- de werkzaamheden van het GPCE
- de beschikbare uitrusting bij EFP BXL
- de beschikbare uitrusting bij Bruxelles Formation Construction
- de beschikbare uitrusting bij de VDAB en Groep Intro
- onze relaties met organisaties voor onderwijs, opleiding en integratie, onder meer via het netwerk van opleidingsoperatoren voor duurzaam bouwen
- onze monitoringverslagen
- de samenwerkingsverbanden die voortvloeien uit de WG Renolution
Inzake duurzaam bouwen worden de uitdagingen in verband met de circulaire economie en de renovatie van gebouwen in Brussel steeds groter, gezien de milieudoelstellingen van het Gewest tegen 2050.
Dit blijkt uit de betrokkenheid van Construcity als bestuurder van de Workshop Opleiding-Werk van de Alliantie Renolution sinds de start hiervan in het voorjaar van 2021.
De POW wil alle infrastructuren en leermiddelen samenbrengen die nodig zijn voor een passende opleiding, om deze beter af te stemmen op het aanbod van de sector.
Dit werk wordt uitgerold over de verschillende locaties van de Pool om een opleidingsaanbod te kunnen aanbieden dat aansluit bij de behoeften van de sector.
De belangrijkste locaties voor deze infrastructuur zijn momenteel: het SPOC (Single Point Of Contact) voor het publiek in de Koningsstraat, de site van Bruxelles Formation in Neder-Over-Heembeek, de gebouwen van EFP-SFPME in Ukkel en de gebouwen van Construcity.brussels asbl in Anderlecht.
Voor deze laatste gebouwen zijn de doelen voor 2022 het waarborgen van de continuïteit van de opleidingsruimten in verband met renovatie en de circulaire economie, waarbij wordt ingespeeld op de vraag in verband met de uitvoering van de POW.
De lokalen en het lesmateriaal in de François Malherbelaan in Anderlecht staan ter beschikking van verschillende doelgroepen, zoals professionals, scholen en werkzoekenden.
De lokalen worden gerenoveerd volgens de principes van de circulaire economie in het kader van het Re-Use-project (toegelicht in het deel Opleiding van dit verslag).
Er zijn een aantal pedagogische hulpmiddelen ontwikkeld in de vorm van een Escape Room en hulpmiddelen om te sensibiliseren rond de milieueffecten van de bouw in verband met de 'fresque du climat', een initiatief om de IPCC-rapporten bevattelijk voor te stellen.
Er werden ook hulpmiddelen voor praktische opleidingen uitgewerkt, onder andere nieuwe maquettes voor pleisterwerk met klei.
Belangrijkste conclusies van de sectorale monitoring
De kringloopeconomie is een belangrijk thema in het kader van het renovatieplan van het Gewest. De Alliantie Renolution van haar kant wil de inspanningen opdrijven om te voldoen aan de gewestelijke, nationale en Europese eisen inzake de uitstoot van broeikasgassen. In combinatie met de uitbreiding van de digitalisering zal dit het mogelijk maken om milieudoelstellingen en werkgelegenheid in de bouw met elkaar te verzoenen.
Wij volgen deze zaken op de voet om te kunnen anticiperen op de behoeften inzake opleiding en werk.
De jobs en competenties zullen op korte, middellange en lange termijn namelijk ingrijpend veranderen. Anticiperen is cruciaal als we deze kansen willen grijpen en de minst gekwalificeerde werknemers en werkzoekenden niet aan de kant willen laten staan.
Het werk dat wij hebben verricht met de screening van de werkzoekenden sterkt ons in onze overtuiging dat kennis van de competenties en behoeften van deze doelgroepen cruciaal is om kwaliteitsvolle en duurzame werkgelegenheid in de hand te werken.
Kwalitatieve beoordeling van deze opdracht
Dankzij onze monitoringprojecten slagen wij erin, samen met onze verschillende partners, innovatieve oplossingen te implementeren. Wij worden ook vaak gevraagd om onze expertise, die intussen al jarenlang erkend wordt, te delen.
In 2022 konden wij onze kennis nog versterken via projecten op het vlak van opleiding van vakmensen, screening van competenties bij werkzoekende vluchtelingen en innovatieve projecten voor taalonderwijs.
Onze succesvolle deelname aan projectoproepen zoals Renolab ID geeft aan dat ons monitoringwerk vruchten afwerpt en dat de lessen die we daaruit trekken een goede basis zijn om oplossingen voor te stellen voor de uitdagingen waar het Gewest voor staat.
Deze opdracht is dus cruciaal en moet verder worden uitgebouwd zodat de POW concrete impact kan hebben op het landschap van de bouwsector in Brussel.