Een nieuw leven: transformeren van de wereld - de Dharma ademt de geest van de eeuw
Boeddhisten kunnen een echt alternatieve manier van leven laten zien die weinig roofbouw pleegt op de planeet en die meer echte bevrediging geeft dan de moedwillig gestimuleerde ontevredenheid die de fundamentele basis is van ons huidige systeem. Het uiteindelijke ideaal van de Sangha is om de samenleving overal te veranderen in een nieuwe samenleving: om de hele wereld te transformeren naar het land waar mensen vrij en gelukkig kunnen zijn in overeenstemming met in plaats van ten koste van. De ultieme betekenis en het doel van de menselijke samenleving is de groei van de individuen in die samenleving : groei in creativiteit, liefde, mededogen en wijsheid.
De eerste taak is dan ook om de Dharma beschikbaar te maken, in een zo helder en toegankelijk mogelijke vorm. Het dient met name aantrekkelijk te zijn voor allen die behoefte hebben aan een meer betekenisvol leven. Vele mensen voelen een diepe onrust omdat ze geen antwoorden hebben op de fundamentele levensvragen. Velen zijn niet langer overtuigd van de oplossingen die geboden worden door de godsdiensten waar ze mee opgegroeid zijn. De Dharma kan hun honger voeden en de Sangha kan hen helpen bij hun inspanningen om een beter leven te leiden. Als een groot aantal mensen op deze manier een dharmisch leven leiden, in welke mate dan ook, zal dat een zeer groot effect hebben op de maatschappij als geheel.
Hierop moeten we echter niet wachten. Er is enorm veel leed in de wereld. Mensen en dieren worden op vele plaatsen misbruikt en uitgebuit. Ook onze planeet krijgt het hard te verduren als gevolg van menselijk handelen. Er is geweld en oorlog, armoede, onrechtvaardigheid, uitsluiting. Het is onze taak vanuit mededogen voor alles wat leeft te helpen waar we kunnen.
Een prachtig voorbeeld van de kracht van de Dharma om levens te transformeren is dat van de dalits in India onder het leiderschap van dr Ambedkar. Mensen die onderdrukt worden leren opnieuw in zichzelf geloven en vertrouwen en leren dat ze de verantwoordelijkheid voor hun eigen leven, ongeacht de omstandigheden, in eigen handen kunnen nemen. Zonder geweld, polarisering of disharmonie te communiceren. Boeddhisten dienen ook het maatschappelijke systeem aan te pakken waarbinnen sommigen worden gedwongen te lijden door het toedoen van anderen. De waarde van een samenleving wordt hoofdzakelijk bepaald door de waarden die het merendeel van de burgers delen, en met name de meest invloedrijke burgers. Een goede wetgeving is noodzakelijk maar niet voldoende.
De Dharma kan voorzien in waarden als vrijheid, mededogen, rechtvaardigheid, geweldloosheid, harmonie ..en kan dit kaderen in een visie op de realiteit. De wet van karma bijvoorbeeld is niet iets goddelijks of metafysisch maar is een structuur in het universum. We moeten ook communiceren dat mensen tot spirituele groei in staat zijn en dat die groei hoofdzakelijk bestaat uit het overstijgen van het zelf. Een dergelijke spirituele groei is net zo essentieel voor mensen als voor een plant waaruit volgt dat gebrek aan spirituele groei onnatuurlijk is en nadelige consequenties heeft. We groeien volgens bepaalde wetten die impliciet zijn in hoe de dingen zijn. Onze menselijke groei gehoorzaamt aan het principe van afhankelijk ontstaan: het Pad zelf wordt bepaald door wetten. We dienen enkel de wetten, die te maken hebben met groei, in ons leven toe te passen. Dan zullen we meer en meer geluk en vervulling ervaren.
Boeddhisme kan ook de moderne democratie met hart en ziel omarmen, omdat democratie op zijn best is gebaseerd op waarden die Boeddhisme helemaal steunt: respect voor elk individu ongeacht geboorte, morele vrijheid en verantwoordelijkheid, sociale harmonie. Bovendien heeft democratie de Dharma dringend nodig. Als democratie meer wil zijn dan enkel een arena voor wedijverende, op zichzelf gerichte belangen, heeft het een serie idealen nodig, die gedeeld worden. De wereld is in toenemende mate pluralistisch en het is steeds minder mogelijk om landen te baseren op raciale en historisch-culturele waarden. Wat nodig is, is een grotere visie die het democratisch proces weer tot leven brengt: een visie op het algemeen welzijn dat meer is dan enkel het materiële. De Dharma komt hieraan tegemoet. De Dharma ademt de geest van de 21e eeuw.
