Ik moet eerlijk zijn. Ik ben bang om ook COVID-19 te krijgen en zit al veel te lang thuis gekluisterd. Net als iedereen wil ik weer gewoon doen, de straat op, naar de winkels, mijn werk doen. En dan mogen we met zijn allen dat virus geen kans geven.
Met de opstart van veel bedrijven en organisaties, de heropening van winkels volgende week en de herstart van de scholen de week nadien, maak ik me zorgen of mijn medemens wel voor mij zal zorgen. Vandaar enkele ideeën en aanpakken uit onze ervaring als change consultants.
De positieve deviantie-aanpak voor gedrags- en sociale veranderingen is gebaseerd op de observatie dat in iedere gemeenschap sommige mensen in dezelfde omstandigheden blijkbaar minder last hebben van iets, zonder dat ze meer of andere middelen hebben dan de andere leden van die gemeenschap. De PD-aanpak is er dan op gericht om te gaan zoeken wat die leden dan precies anders doen dat tot dat betere resultaat leidt en hoe ze daartoe gekomen zijn.
Een van de thema’s waarop de PD-aanpak veel is toegepast is de MRSA-epidemie in Amerikaanse ziekenhuizen. Hoe komt het dat de ziekenhuisbacterie in sommige ziekenhuizen (vergelijkbaar qua grootte, ziektebeelden en voorzieningen) minder voorkomt? Wat doen die mensen dan anders, wat kunnen we hieruit leren en toepassen in andere ziekenhuizen? Dit is grosso modo de aanpak: 1. een doel stellen (bv. Minder mrsa-gevallen), 2. positieve devianten identificeren (bv. ziekenhuizen of afdelingen waar mrsa minder voorkomt), 3. ontdekken welke gedragingen en strategieën écht bijdragen aan dat resultaat en 4. deze aanpakken en vooral het proces dat geleid heeft tot het uitwerken van die aanpakken doorleren in andere organisaties of gemeenschappen (bv. andere afdelingen of ziekenhuizen).
Cruciaal in de verspreiding van MRSA is handen wassen en handschoenen dragen. In organisaties waar ze de patiënt het recht gaven om de arts of verpleegkundige te weigeren hen aan te raken als ze niet eerst hun handen gewassen hadden, daalde de MRSA-incidentie significant. De aanpak in die ziekenhuizen lag op een dubbel spoor: sensibiliseren van zorgpersoneel en hiervoor de nodige voorzieningen treffen, maar óók het sensibiliseren van de patiënt om assertiever op te treden naar haar of zijn behandelaars: ‘jij komt niet aan mij als je niet eerst …'. Vandaar ...
Exit-DNA nr 1
ik zorg voor mezelf door voor jou te zorgen: ik blijf op 1.5 meter van jou, ik was altijd mijn handen en ik laat niet toe dat jij dichter komt als je geen mondmasker op hebt of je handen niet gewassen hebt. En ik mag dat!
We doen met True Colours veranderingsprojecten in organisaties waarbij we ook aan nieuwe cultuur en samenwerkingsvormen werken. We werken hierbij graag met het uitwerken van een nieuw DNA, waarbij DNA staat voor Daily Natural Attitude. We maken ‘nieuw gedrag’ en ‘nieuwe praktijken’ ‘normaal’. Dit wil zeggen: ik mag dit doen en ik mag dit verwachten van mijn collega’s, medemens, andere bezoekers, … en vooral: ik mag je hierop aanspreken als je dit niet doet.
Change goes viral when people start to adjust each other. Vandaar ...
Exit-DNA nr 2
ik spreek mensen aan als het voor mij onveilig is. Ik ga weg als ik niet kan rekenen op handen wassen en social distancing. Ik volg expliciet de voorschriften en stuur op die manier mijn medemens bij. En ik mag dat!
Een beetje guerilla is ons niet vreemd. Hit & trust dat je door een actie het patroon verstoort en daardoor misschien een nieuw, beter, leuker patroon kunt doen ontstaan. Zoals de mime-spelers die in Bogota mensen helpen oversteken, overtreders ‘belachelijk’ maken door hen mime-gewijs na te doen, goed gedrag belonen met applaus, papieren bloemen of uitgebreide dankbetuigingen. Ook de lul-niet-lolly of hou-je-bek-spek aanpak om tetterende toeschouwers op een zoete manier te vragen om hun mond te houden op een optreden. Of zoals de werkloze scheidsrechter die met rode en gele kaart én scheidsrechterfluit zijn medeburgers op social distancing-afstand brengt. We kunnen het nieuwe normaal gewoon ook leuk maken! Daarom …
Exit-DNA nr 3
ik verstoor het patroon. Neem je reuze-zwemband of paraplu mee om afstand te houden. Zoek als handelaar naar leuke manieren om het nieuwe normaal te sturen, maak bv. wachtrijen interessante belevenissen, beloon diegene die zich aan het nieuwe normaal houden op een leuke manier en verstoor de anderen op een creatieve, ‘positieve’ manier. En je mag dat!
Kunnen we dat afspreken?
Herwig
Bronnen:
Over Positieve Deviantie:
https://en.wikipedia.org/wiki/Positive_deviance geraadpleegd op 4 mei 2020
Positive Deviance/Hearth. A Resource Guide for Sustainably Rehabilitation Malnourished Children. Core, Child Survival Collaborations and Resources Group. 2003
Switch. Durf te veranderen als verandering moeilijk is. Chip Heath & Dan Heath, Lev., 2015.
Over DNA, Guerilla en zo
Blueprint for Revolution. How to Use Rice Pudding, Lego Men, and Other Non-Violent Techniques to Galvanise Communities, Overthrow Dictators, or Simply Change the World. Sdrja Popovic and Matthew Miller, Scribe Publications, 2015.
http://unless.be/sites/default/files/page/body_files/Article%20guerilla%20goodness.pdf geraadpleegd op 4 mei 2020
https://www.theguardian.com/public-leaders-network/2013/oct/28/antanas-mockus-bogota-mayor geraadpleegd op 4 mei 2020
https://www.youtube.com/watch?v=4dekYPeOjfM Tunesische handbal scheidsrechter, geraadpleegd op 27 april 2020
Lean Change Management. Jason Little, Happy Melly Express, 2014
Nooit af. Een heldere en hoopvolle kijk op de veranderende wereld. Martijn Aslander en Erwin Witteveen, Business Contact, 2017.
Rules for Revolutionaries. How Big Organizing Can Change Everything. Becky Bond and Zack Exley, Chelsea Green Publishing, 2016.
The Guerilla Art-kit. Keri Smith, Princeton Architectural Press, 2007